Các dạng chấn thương đầu gối và cách điều trị an toàn cần biết!

Chấn thương đầu gối có rất nhiều loại và chúng ta cần xác định rõ chúng để chọn ra phương pháp chữa trị phù hợp nhất. Vậy nên các dạng chấn thương đầu gối được liệt kê ngay trong bài viết này sẽ đem lại cho bạn rất nhiều thông tin hữu ích cho việc điều trị hoặc trao đổi chi tiết hơn với bác sĩ khi thăm khám nhé!

Các dạng chấn thương đầu gối thường gặp

1. Cấu tạo của gối gồm những gì?

Để có thể xác định rõ cơn đau đang phát ra tại vị trí nào ở gối, bạn cần hiểu rõ các lớp cấu tạo của gối. Điều này sẽ đơn giản khi bạn tham khảo qua những thông tin sau đây:

    1.1. Những phần xương dễ tổn thương ở đùi

Xương đùi (xương bắp đùi): Là xương dài nhất cơ thể, có đầu dưới phình to gọi là lồi cầu đùi.

Xương bánh chè: Xương nhỏ nằm trước đầu gối, có vai trò như một ròng rọc giúp tăng cường sức mạnh cho cơ đùi tứ đầu.

Xương chày (xương ống chân): Là xương dài thứ hai cơ thể, có đầu trên phẳng gọi là mâm chày.

    1.2. Các lớp sụn ở đầu gối

Sụn khớp là lớp mô sụn trơn nhẵn bao bọc đầu các xương, giúp giảm ma sát và bảo vệ xương trong quá trình vận động. Đầu gối có hai loại sụn khớp:

• Sụn chêm: Hai miếng sụn hình chữ C nằm giữa lồi cầu đùi và mâm chày, giúp tăng cường sự ổn định cho khớp và phân bổ lực đều.

• Sụn khớp bọc: Bao phủ đầu các xương, giúp giảm ma sát và bảo vệ xương.

Cấu tạo của đầu gối và những vị trí dễ tổn thương

    1.3. Dây chằng

Dây chằng là những dải mô sợi dai chắc, có tác dụng giữ các khớp xương lại với nhau và ổn định khớp. Đầu gối có bốn nhóm dây chằng chính:

• Dây chằng chéo trước (ACL): Ngăn ngừa sự di chuyển quá mức về phía trước của xương chày.

• Dây chằng chéo sau (PCL): Ngăn ngừa sự di chuyển quá mức về phía sau của xương chày.

• Dây chằng bên trong (MCL): Ngăn ngừa sự di chuyển sang hai bên của xương chày.

• Dây chằng bên ngoài (LCL): Ngăn ngừa sự di chuyển sang hai bên của xương chày.

    1.4. Gân

Gân là những dải mô sợi nối cơ với xương. Đầu gối có nhiều gân cơ quan trọng, giúp cơ bắp bám vào xương và tạo ra lực cho các chuyển động của khớp. Một số gân cơ quan trọng ở đầu gối bao gồm gân cơ tứ đầu, gân cơ khoeo, gân cơ bánh chè.

    1.5. Bao khớp

Bao khớp là lớp màng mỏng bao bọc xung quanh khớp, sản xuất chất bôi trơn giúp khớp vận động trơn tru. Chất bôi trơn khớp (dịch khớp) là chất lỏng nhớt giúp giảm ma sát giữa các sụn khớp và các bộ phận khác trong khớp.

    1.6. Cơ bắp tại khu vực gối

Các cơ bắp xung quanh đầu gối đóng vai trò quan trọng trong việc vận động khớp, bao gồm cơ tứ đầu, cơ khoeo, cơ bắp chân, v.v. Các cơ bắp này co và giãn phối hợp để giúp ta thực hiện các cử động như gập, duỗi, xoay đầu gối.

Nhóm cơ bắp khỏe mạnh nằm ở gối

2. Các dạng chấn thương đầu gối thường gặp

Tiếp đến, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu một số dạng chấn thương đầu gối thường gặp nhất trong cuộc sống. Bạn có thể tham khảo để tìm kiếm nguyên nhân gây ra bệnh của bản thân nhé!

     2.1. Gãy xương

Một trong các dạng chấn thương đầu gối điển hình nhất khiến chúng ta trải qua cơn đau dữ dội và không thể di chuyển khi vừa mới bị, đó là gãy xương bên trong ở khu vực đầu gối.

Nguyên nhân gây ra tình trạng gãy xương đến từ rất nhiều yếu tố, nhưng thường gặp nhất chính là chấn thương trong thể thao, tai nạn giao thông hoặc triệu chứng loãng xương ở người lớn tuổi khi bắt đầu lão hóa.

    2.2. Chấn thương dây chằng chéo trước (ACL)

Chấn thương dây chằng chéo trước (ACL) là một trong những vấn đề thường gặp ở đầu gối, đặc biệt là trong các hoạt động thể thao hoặc tai nạn. Đây là một trong hai dây chằng chéo chính trong đầu gối (dây chằng chéo trước và dây chằng chéo sau), có vai trò quan trọng trong việc giữ cho xương đùi và xương chày ở trong vị trí chính xác và ngăn chặn chuyển động không cần thiết.

Triệu chứng dễ nhận thấy nhất khi bạn bị chấn thương dây chằng chéo trước đó là: 

• Đau nhức dữ dội ở đầu gối ngay sau khi chấn thương

• Sưng tấy khớp gối

• Khó cử động hoặc gập duỗi đầu gối

• Cảm giác lỏng lẻo hoặc mất ổn định ở khớp gối

• Âm thanh "lách tách" khi cử động khớp gối

Tương tự như gãy xương, nguyên nhân gây ra biểu hiện chấn thương dây chằng chéo trước (ACL) đó là chấn thương khi chơi thể thao, bị căng cơ đột ngột, gặp tai nạn,...

Chấn thương dây chằng chéo trước

    2.3. Chấn thương dây chằng chéo sau (PCL)

Chấn thương dây chằng chéo sau (PCL) hoặc gọi là hoặc rách dây chằng chéo sau, chính là tình trạng chấn thương khớp gối phổ biến nhất bởi vì đây là một trong bốn dây chằng chính ở khớp gối. Dây chằng chéo sau nằm chéo phía sau khớp gối, có vai trò quan trọng trong việc ổn định khớp và ngăn ngừa sự di chuyển quá mức của xương chày về phía sau.

Đối với lý do này, người bệnh có thể cần can thiệp phẫu thuật để tái tạo lại dây chằng chéo sau. Sau khi đã ổn định PCL, bệnh nhân cần tham gia chương trình phục hồi chức năng để giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, cải thiện phạm vi chuyển động và ổn định khớp gối. Quá trình phục hồi chức năng thường kéo dài 6-9 tháng.

    2.4. Rách sụn chêm (Meniscus tear)

Rách sụn chêm (Meniscus tear) là một loại chấn thương thường gặp ở đầu gối, ảnh hưởng đến đĩa sụn gọi là đĩa sụn chêm (meniscus). Đĩa sụn chêm là các miếng sụn dày nằm ở giữa các xương đùi và xương chày (tibia) trong khớp đầu gối. Chúng có vai trò quan trọng trong việc phân bố áp lực, bôi trơn và ổn định cho khớp đầu gối.

Tương tự như các dạng chấn thương đầu gối, rách sụn chêm đem lại cảm giác đau nhức ở khớp gối, mức độ có thể từ nhẹ đến dữ dội, đặc biệt là khi vận động hoặc chịu tải trọng. Đặc biệt, khi di chuyển luôn có cảm giác lỏng lẻo hoặc mất ổn định ở khớp gối, đặc biệt khi xoay người hoặc di chuyển xuống dốc.

Tai nạn bị rách sụn chêm

    2.5. Trật khớp gối

Trật khớp gối là tình trạng sai lệch cấu trúc xương ở đầu gối, cụ thể là khớp xương chày và xương đùi lệch khỏi vị trí ban đầu, khiến toàn bộ khớp gối bị trật ra phía sau. Trật khớp gối là một chấn thương nghiêm trọng ở chân, dù ít gặp nhưng hậu quả có thể dẫn đến là cắt cụt chân.

Triệu chứng cụ thể của bệnh lý trật khớp gối mà nhiều người thường trải qua đó là:

• Đau nặng và khó chịu: Đau mạnh mẽ ngay lập tức sau khi xảy ra chấn thương.

• Sưng và bầm tím: Vùng đầu gối sẽ sưng và có thể bầm tím do máu chảy ra ngoài mạch máu.

• Không thể di chuyển đầu gối: Đầu gối bị mất khả năng chuyển động bình thường và có thể cảm thấy rất không ổn định.

Trật khớp gối là một sự cố nghiêm trọng và cần được chăm sóc và điều trị kịp thời để hạn chế các biến chứng và khôi phục sức khỏe của đầu gối hiệu quả.

    2.6. Rách gân gối

Rách gân gối là tình trạng chấn thương đầu gối hoặc rách một phần ở trong bốn gân cơ chính nằm xung quanh khớp gối. Các gân này có vai trò quan trọng trong việc kết nối cơ bắp với xương và giúp truyền lực cho khớp gối khi vận động.

Ban đầu, vết rách này không quá lớn và chưa phát ra những biểu hiện đau đơn cho người bệnh. Nhưng càng về sau, vị trí này sẽ bị rách to hơn và gây ra vấn đề viêm nhiễm, từ đó dễ dẫn đến bại liệt hoặc khuyết tật vĩnh viễn.

Rách gân gối gây khó khăn trong di chuyển

    2.7. Viêm bao hoạt dịch

Viêm bao hoạt dịch là tình trạng viêm nhiễm của bao hoạt dịch, một túi chứa đầy chất dịch nằm xung quanh khớp, gân và cơ. Bao hoạt dịch giúp giảm ma sát và bảo vệ các bộ phận này khi vận động. Khi bị viêm, bao hoạt dịch sẽ sưng tấy, gây đau nhức và hạn chế vận động.

3. Cách bác sĩ chẩn đoán chấn thương đầu gối

Để xác định rõ người bệnh đang mắc phải một trong các dạng chấn thương đầu gối nào, bác sĩ sẽ chỉ định họ xét nghiệm hoặc chụp phim ở những hình thức sau đây:

    3.1. Khai thác tiền sử bệnh

Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử và bệnh sử của người bệnh trước khi đưa ra những chỉ định xét nghiệm cần thiết. Khi lắng nghe chia sẻ của bệnh nhân, bác sĩ sẽ bắt đầu suy đoán những nguyên nhân có trong các loại chấn thương đầu gối và rồi đưa ra phần xét nghiệm phù hợp nhất.

Tại đây, bác sĩ sẽ kiểm tra lâm sàng bằng cách sờ và nắn điểm bị chấn thương và đưa ra suy đoán tạm thời cho người bệnh. Điều này sẽ diễn ra khá nhanh và người bệnh chỉ cần thực hiện đúng theo chỉ định đã được đưa ra từ bác sĩ.

Bác sĩ thăm hỏi tiền sử bệnh tật

    3.2. Chụp Xquang

X-quang thường được sử dụng để kiểm tra xem có bất kỳ tổn thương nào đối với xương như gãy xương hay không. Mặc dù nó không thể hiện rõ các tổn thương mềm như dây chằng hay sụn.

Hoặc để chi tiết hơn, bác sĩ sẽ khuyên người bệnh chụp MRI cung cấp hình ảnh chi tiết về mô mềm như dây chằng, sụn, màng nhầy và các mô xung quanh. Nó rất hữu ích để xác định các tổn thương như rách dây chằng chéo (ACL, PCL), viêm bao hoạt dịch, hay các vấn đề khác trong đầu gối.

    3.3. Xét nghiệm máu

Trong một số trường hợp, các dạng chấn thương đầu gối có thể gây ra tình trạng viêm nhiễm từ sâu bên trong nên người bệnh sẽ được bác sĩ chỉ định thực hiện xét nghiệm máu. Việc xét nghiệm này sẽ giúp chúng ta phát hiện ra những khu vực bị nhiễm trùng hoặc các bệnh lý khác có thể liên quan đến chấn thương đầu gối.

Thử máu để xem xét bệnh lý bên trong

4. Phương pháp điều trị khi bị chấn thương khớp gối

Phương pháp điều trị chấn thương khớp gối phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm mức độ nghiêm trọng của chấn thương, loại tổn thương, tuổi tác và sức khỏe tổng thể của bệnh nhân. Dưới đây là một số phương pháp điều trị phổ biến:

• Khi vừa mới bị: Bạn có thể sử dụng đá hoặc túi nóng để chườm vị trí đau giúp giảm sưng tấy và viêm nhiễm. Sau đó hãy dành ra thời gian nghỉ ngơi và tránh các hoạt động gây áp lực lên đầu gối bạn nhé!

• Thuốc giảm đau và chống viêm: Trong trường hợp vị trí đau nhức chỉ vừa mới xuất hiện, bạn có thể sử dụng thuốc giảm đau không kê toa hoặc theo thuốc của bác sĩ chỉ định để giảm đi sự khó chịu trong chuyển động.

• Bó nẹp hoặc băng quấn: Sau khi khám bệnh, nếu xác định nguyên nhân là do gãy xương hoặc bong gân thì người bệnh sẽ được chỉ định bó nẹp hoặc băng quấn để cố định vị trí bị thương mau lành.

• Tập vật lý trị liệu: Nếu vấn đề chấn thương đầu gối của bạn không quá nghiêm trọng thì thực hiện vật lý trị liệu tại nhà hoặc tại phòng bệnh uy tín sẽ cải thiện cơn đau một cách nhanh chóng.

• Phẫu thuật: Nếu không may mắn, bạn sẽ được bác sĩ chỉ định mổ để cấy hoặc tái tạo lại phần dây chằng, cơ bắp, xương,... bị hư hỏng. Điều này sẽ gây ra một số ảnh hưởng không tốt trong sinh hoạt nhưng sẽ giúp bạn thoát khỏi cơn đau đớn kéo dài.

Phương pháp trị chấn thương đầu gối

Bên cạnh việc tìm hiểu và xác định bản thân đang mắc phải một trong các dạng chấn thương đầu gối thì người bệnh cần lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, đặc biệt là cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo hiệu quả và an toàn. Đừng quên theo dõi thêm một số bài viết thú vị khác đang có tại ABCSport.com.vn để có thêm nhiều kiến thức mới trong cuộc sống bạn nhé!